Net echt marmer schilderen

Als er ergens in Middelburg sprake is van marmer nabootsen dan is het wel in de Oostkerk. 

Een vak apart. François Machenaud jr. kon het in elk geval.* 

François geboren in 1852 was de zoon van François Machenaud (1825-1911) en Josephina Catharina van der Heijde (1821-1904). Vader François was de jongste van drie kinderen die zonder erkende vader ter wereld kwamen en door Margrietha Catharina Machenaud alleen werden opgevoed. Een ouder broertje volgde de Teeken Akademie op kosten van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Of François op de academie ging, is niet meer na te gaan. 

François jr. bezocht de school in de St. Pieterstraat wel. In 1866 kreeg hij een eervolle vermelding. In het allerlaatste jaar dat de Teeken Akademie lessen verzorgde en prijzen uitdeelde, 1867, kreeg hij een kleine koperen medaille in de klasse naar ornament, eerste afdeling. 

François sr. vestigde zich in 1871 als meester schilder in de Nieuwstraat. François jr. zal bij andere meesters in de leer zijn geweest om uiteindelijk bij vader in de zaak te gaan. De timmermansdochter Helena Catherina van der Harst (1855-1942) dreef vanuit dat adres na haar huwelijk in 1881 met de jonge François een naaiatelier. Het huwelijk bleef kinderloos.

Zoon werd op den duur medefirmant, wat ze wereldkundig maakten in een advertentie in de Middelburgsche Courant van 7 maart 1887.

François jr. had inmiddels naam gemaakt met zijn kunde in het schilderen van ornamenten. De Firma L. Vogel in Middelburg produceerde met succes brandkasten. De gemeente Veere had er een besteld om daarin de beroemde beker van Maximiliaan te exposeren. In november 1884 was die kast klaar en werd vol trots getoond aan belangstellenden, waaronder de krant. Vuur en inbraakvrij, dat sprak van zelf. De hoogte bedroeg 135 cm en de diepte 57 cm. Gedragen werd de kast door leeuwenklauwen en gedekt door kunstig snijwerk van G.J. den Hollander. De wapens van Bourgondië en Egmont, als graaf van Buren, waren op de kast aangebracht door François jr. De eigenlijke bewaarplaats van de beker in de kluis was van spiegelglas met een loket waarin de giftbrief bewaard kon worden 

Door de jaren heen werd François jr. ingezet bij het ontwerpen en schilderen van jubileumborden en bijzondere interieurs zoals de verbouwde Stadsschouwburg in 1894. De erepoort in 1894 op de Rouaanse Kaai -waar hij inmiddels woonde- ter gelegenheid van het bezoek van de Emma en Wilhelmina (de Koninginnen) aan Middelburg kwam uit zijn koker, evenals het bord boven het huis van de W. Polman Kruseman in de Molstraat. De ‘gebrandschilderde ramen’ in de Engelse kerk ter gelegenheid van Victoria’s 50-jarig ambtsjubileum in 1898 verzorgde hij ook; in feite opgeplakt papier.

Zijn kennis deelde hij graag: hij adverteerde met cursussen ‘nabootsen in hout- en marmer ornamenten schilderen’ en ‘teken- en letterschilderen’. 

Nu maar hopen dat het monumentaal geschilderde marmer in een voor iedereen toegankelijke Oostkerk te bewonderen blijft. 

Arnold Wiggers

* Het is onbekend of F. Machenaud jr. dat ook in de Oostkerk deed.

de kluis met beker van Maximiliaan – Zeeuws Archief, Historisch-Topografische Atlas Veere (HTAV), nr 1538