Op 30 december 1830 na het middageten toog stadsvroedvrouw Margaretha Hardijzer naar het Stadhuis om aangifte te doen van een geboorte. De dag ervoor had ze in de Bellinkstraat een gezonde jongen op de wereld helpen zetten. Met het kind en de moeder, Suzanna de Graaf (1798-1884), ging het goed. De vader? Die was onbekend, dus vandaar hààr gang naar de burgerlijke stand. Het kind werd Cornelis Adrianus genoemd. Ze had gezelschap van schoenmaker Cornelis de Graaf, de grootvader van het kind en van Martinus Hertogs. Wat deed deze in 1806 in Bergen op Zoom katholiek gedoopte bakkersknecht hier? Temeer daar bleek, toen de akte opgesteld en voorgelezen was, dat hij niet kon schrijven.
Martinus stond op 2 augustus 1832 weer voor de ambtenaar, nu om met Suzanna de Graaf te trouwen. De aap komt dan uit de mouw: gezamenlijk verklaarden ze dat Cornelis Adrianus hun natuurlijk kind was. Wat zou een eerder huwelijk in de weg hebben gestaan? Suzanna was bij de geboorte van de zoon 32 en Martinus 24. Meerderjarig werd je bij 25, dus had hij toestemming van zijn ouders nodig. Zijn vader was in 1810 overleden. Mogelijk was zijn moeder daarna uit beeld geraakt. Ook de verwarring van voornamen, Adriana bij de doop en Johanna Koolen in de memorie van successie in 1810, kan er voor gezorgd hebben dat ze zoekgeraakt is in de administratie. Hoe dan ook, er moest in 1832 nog een koninklijke goedkeuring aan te pas komen om dispensatie te krijgen voor het ontbreken van een toestemming of een bewijs van overlijden van zijn moeder. En nu staat er wel een handtekening van Martinus onder!
Na Cornelis Adrianus (1830-1901) volgden Adriaan Anthonij (1833-1909), Pieter Franciscus (1835-1891), Levinus Dirk (1838-1911) en 3 jonggestorven kinderen. Vader Martinus Hertogs klom van bakkersknecht op tot beëdigt koolmeter (meter door schatting van de hoeveelheid steenkool). Moeder Suzanna die bij haar huwelijk nog als naaister te boek stond, moet al snel daarna als kamerbehangster in hun huis aan de Turfkaai een eigen zaak begonnen zijn, die ze in 1868 overdroeg aan haar jongste zoon Levinus Dirk. Deze had zijn opleiding aan de Teeken Akademie gevolgd, waar hij in 1855, 1861 (niet in Om prijs en plaats) en 1864 onderscheiden werd. Hoewel hij bij zijn huwelijk in 1866 met Johanna Huyssoon nog kamerbehanger was, verlegde hij zijn werkzaamheden naar vooral bedden en matrassen.
De broer boven hem, Pieter Franciscus, volgde ook lessen aan de Teeken Akademie en werd in 1857 en 1858 onderscheiden. Hij zou daarna al snel naar Rotterdam verhuizen, waar hij als timmerman de kost verdiende. Adriaan Anthonij, de tweede zoon, werd in 1850 naar ornament onderscheiden en een jaar later primus in de 5e klas bouwkunde. In 1857 huwde deze schrijnwerker (meubelmaker) Jacomijna Blom (1835- Leiden 1883) en het stel beproefde zijn geluk in Rotterdam. Daar werden 2 kinderen geboren, waarna ze in 1866 weer naar Middelburg teruggingen. Een triest jaar: niet alleen hun zoontje stierf, ook het in juni geboren dochtertje. De daarna geboren 2 meisjes zouden niet volwassen worden. In 1877 ging het echtpaar uit elkaar. Adriaan Anthonij hertrouwde in 1878 Maria Louisa Tapper (1848-1924) met wie hij nog 7 kinderen kreeg, waarvan de laatste in 1890. Of Cornelis Adrianus, de oudste broer, lessen aan de Teeken Akademie gevolgd heeft, is onbekend. Hij zou als ambtenaar de kost voor zijn gezin verdienen.
Arnold Wiggers
