Het Dordrechts Museum heeft nog tot 1 september de tentoonstelling ‘Gebroeders Van Strij. Van schets tot schilderij – 250 jaar Pictura’ (www.dordrechtsmuseum.nl). Als bijzondere nevenactiviteit wordt in de geest van de oprichters van Pictura een aantal kunstschouwen georganiseerd. Conservator Sander Paarlberg stimuleert met gloedvolle betogen de ca. 20 deelnemers om goed te kijken naar de tekeningen uit de beginperiode van Pictura, die hij op verantwoorde wijze van hand tot hand laat gaan.
Het Teekengenootschap Pictura werd in de herfst van 1774 opgericht, waarmee het 4 jaar ouder is dan de Teeken Akademie. Pictura is een genootschap dat oorspronkelijk makers en verzamelaars bijeenbracht om eigen of verworven werken te ‘schouwen’, dus (laten) zien en bepraten. Later ontwikkelde het zich tot een kunstenaarsvereniging, waar ook teken- en schilderlessen werden gegeven. Het tekenen naar model vindt nog steeds plaats. De Teeken Akademie werd opgericht om jongens te scholen om zo de kwaliteit van artistiek en toegepast werk te verhogen. Na een voltooide scholing (naar prent en pleister) werd naar model getekend, waar in 1840 een einde aan kwam. Het schilderen is aan de academie nooit onderwezen. Talenten gingen vooral naar de academie in Antwerpen.
De tentoonstelling toont vooral werk van de gebroeders Abraham (1753-1826) en Jacob (1756-1815) van Strij en dan vaak de combinatie tekening en het uiteindelijke resultaat in olieverf. Academiewerk is ook te zien, wat een beeld schetst hoe het ook in Middelburg geweest zou kunnen zijn. En er is een link met de Teeken Akademie: een aquarel van Abraham van Strij, getiteld ‘Landschap met meertje en enkele boerderijen’. Het meet 47,5 bij 61 cm en is gesigneerd en gedateerd 1800. Op de achterkant staat: ‘Na het Origineele Schilderij van M. Hobbema … 4 Aug 1800. Het genoemde Schilderij is berustende in het Museum of Teeken Akademie te Middelburg in Zeeland’. De Hobbema was in 1787 ontvangen als geschenk van Jacob Boogaard (Bogerd) met de bedoeling dat het als oefenmateriaal gebruikt zou worden. Secretaris Herklots wist in 1802 te melden dat leerlingen door de jaren vele uitmuntende kopieën in olie- en waterverf hadden gemaakt en blijkbaar ook bezoekende schilders, zoals Abraham van Strij.
Zoals eerder hier al eens beschreven is, werd dat schilderij van Hobbema in 1805 uit geldnood verkocht. De dirigerende leden stelden zich tevreden met een kopie gemaakt door de behangselschilder Vermeulen uit het eind van de 18e eeuw. Veel waarde had die niet en is inmiddels uit beeld geraakt. Het origineel bracht destijds ƒ 3300 op en de verkoop werd al snel betreurd. In 1889 was de inschatting dat de waarde van het werk toentertijd richting honderdduizend gulden zou gaan. Na een omzwerving via Amsterdam, Parijs en Rome was het in die tijd eigendom van Richard Wallace (1818-1890). Bij het overlijden van diens weduwe in 1897 hing het in Hertford House in Londen en werd het met het overgrote deel van de kunstcollectie en het huis aan de Britse staat geschonken. In 1900 opende daar de Wallace Collection waar de Hobbema als ‘Stormy landscape’ te bewonderen is. Voor een originele interpretatie uit 1800 door Abraham van Strij kunt u tot 1 september dichter bij huis blijven: Dordrechts Museum.
Arnold Wiggers
(met dank aan de heer en mevrouw Teulings en Sander Paarlberg)
