Het plan om het Damplein te creëren door de bebouwing tussen de Lange Giststraat en de Korte Delft af te breken, werd al in 1958 besproken. Het doel was plek te maken voor de (geparkeerde) auto. Van meet af aan was de bedoeling op het plein een beeldbepalend element te plaatsen. Voor dat doel had men de graanbeurs in gedachte. In 1962 werd op de hoek van de Korte Sint-Pieterstraat en de Lange Giststraat begonnen met de eerste fase van de afbraak. In de zomer van 1969 werd de tweede fase afgerond en stond alleen de graanbeurs er nog met een stuk muur van het oude politiebureau, ooit gebouwd als wisselbank.
De graanbeurs zoals die in 1846 is verbouwd, is in 1861 nog eens getekend door Bernardus Johannes de Koster, oud-leerling van de Teeken Akademie. Geboren werd hij op 3 november, maar het jaar is onduidelijk. Bij de volkstelling van 1812 was dat 1784, bij latere vermeldingen in de burgerlijke stand werd 1785 genoteerd. In elk geval (gegevens over 1807 ontbreken) werd hij in 1806, 1808 en 1809 onderscheiden voor zijn tekenkunde. In 1808 was hij de beste bij het tekenen naar het ‘groot pleisterhoofd’ en het jaar daarop nam hij de zilveren medaille voor het tekenen naar pleister in ontvangst. Een getalenteerde tekenaar die dan ook in 1822 aan de tentoonstelling in het academiegebouw deel mocht nemen. Van hem waren een aquarel en 3 tekeningen in Oost-Indische inkt te zien, waaronder een tekening van een boerenwoning met stal, enige figuren en wat vee op de voorgrond. Of en waar de tekeningen bewaard zijn, is niet bekend.
De Koster huwde in 1807 Jozina Cornelia Bommelaar (ca. 1788-1819). Van hun 4 kinderen werden 2 zonen volwassen. De oudste, Kornelis Karel (1813-1884), werd bij zijn huwelijk nog fijnschilder genoemd, later was dat handelaar in verfwaren en uiteindelijk kortweg winkelier. Een onderscheiding op de Teeken Akademie heeft hij nooit gekregen, maar het is aannemelijk dat hij er lessen gevolgd heeft. Zijn jongere broer Johannes Gerardus (1816-1895) heeft zeker lessen gevolgd, want hij werd in 1833 onderscheiden als primus in de 3e klas naar prent. Zijn werkzame leven bracht hij door als ambtenaar bij de polder Walcheren.
Een tweede huwelijk ging Bernard Johannes aan met Anna Catharina Haaksman (1791-1844). Zij bracht een buitenechtelijk kind mee, de in 1815 te Gorinchem geboren Daniel. Hij kreeg in 1833 koninklijke toestemming zich Haaksman de Koster te noemen en werd onderwijzer. En stamvader van de familie Haaksman de Koster. Anna Catharina schonk nog aan 3 kinderen het leven, van wie een dochter en een zoon volwassen werden. Het gezin woonde in de Koepoortstraat, waar Bernard nog een tweede woning bezat, naast een aantal pakhuizen bij de Oostkerk. Dat lijkt op een zelfstandig bestaan als schilder, waar geen echte bewijzen voor zijn.
De graanbeurs bleef met wat aanpassingen (het gebouw kreeg een klok) tot in de zomer van 1970 staan. Zijn functie als handelsplek voor granen had hij toen allang verloren. Het idee om de beurs te restaureren zou het niet halen. Monumentenzorg was niet onder de indruk van het gebouw in de vorm van na 1846. In het advies werd gepleit voor het terugbrengen van het gebouw in de toestand van voor die tijd. Dat heeft geleid tot een reconstructie in 1971, waarbij de originele zuilen werden gebruikt en de rest fantasie is. Begrote kosten in 1970: ƒ 152.400,–. Op 12 november 1971 kon het heringerichte plein met beeldbepalend element feestelijk in gebruik worden genomen. Leve de vooruitgang!
Arnold Wiggers
