‘Over een nacht ijs gaan’ is niet aan te bevelen. Bouwen zonder goed te funderen ook niet. Wie door de binnenstad van Middelburg loopt ziet links en rechts nogal wat ramen en deuren die weliswaar keurig in de gevel passen, maar allesbehalve haaks zijn. Blijkbaar is bij de bouw al iets misgegaan en heeft men de kozijnen, de deuren en de ramen aan de verzakking aangepast. Het lijkt erop dat in de meeste gevallen het proces gestopt is, want grote scheuren zie je niet. Wat zal de oorzaak geweest zijn? Waarschijnlijk is een oude waterloop bij de bouw over het hoofd gezien en was het gebouw al zover opgetrokken dat afbraak en herbouw uitgesloten waren toen het begon te verzakken.
Christien van Driel, Stadstekenaar 2022, heeft zo’n prachtgeval in een mooie aquarel in beeld gebracht. Kinderdijk nummer …, ja welk nummer heeft het pand eigenlijk? Buurman rechts heeft nummer 22 en lijkt het pand te ondersteunen. In Christiens beeldtaal heeft het wat weg van een oud krakkemikkig stel dat een uitstapje maakt. ‘Voorzichtig buurman, voorzichtig!’ Het huis links trekt zich niet zoveel van het stel aan en blijft buiten beeld. Dit huis draagt nummer 20. Hè? En dat huis ertussen dan? Geen (zichtbaar) huisnummer en behalve dat ook geen voordeur! Zou die aan het Balkengat zitten?
De Kinderdijk is bebouwd na de aanleg van de Nieuwe Haven in 1540 en het bewuste pand zonder nummer zal in 1560 gereed zijn gekomen. Verzakkingen aan de Kinderdijk werden mogelijk ook in de hand gewerkt door de specifieke ligging tussen het water: aan de voorkant de Nieuwe Haven en aan de achterzijde een oorspronkelijk tot aan het Molenwater lopende gracht (het Balkengat is een restant). Het hele, behoorlijk zoute stelsel was dan ook nog eens onderhevig aan eb en vloed.
Hebben de kaaien en dijken in dit stadsdeel namen die verwijzen naar handelsproducten of handelsplaatsen, de Kinderdijk vormt een uitzondering. De naam Kinderdijk verwijst naar de stadskraan, waarvan de werklieden kraankinderen werden genoemd. De kraan kon hijsen met behulp van spierkracht. Lang waren dat kleine mannen (‘kinderen’) die in een soort trommel liepen die de aandrijving vormde.
Niet zichtbaar op de aquarel Anno 1560 is het verschil in bakstenen tussen de begane grond en de verdiepingen. De gevel zal op straatniveau in de 18e eeuw opnieuw opgetrokken zijn. Om de verwarring nog iets groter te maken, blazen de auto’s in het plaatje ook hun partijtje mee. Staan ze geparkeerd of staan ze ongewild tegen elkaar, een vorm van ongewenste ondersteuning? Kortom, een plaatje met diepgang, dat -zo blijkt uit de reacties- symbool staat voor alle soortgelijke panden in Middelburg en blijkbaar vertedering oproept. Het is me wat met oude pandjes.
Een afdruk van de aquarel Anno 1560 van Christien van Driel (oplage 10 stuks) is verkrijgbaar via de site www.teekenakademiemiddelburg.nl voor € 35.
Arnold Wiggers
