Bij een verjaardag

‘Een aanmerkelijk en der bijzondere viering wel waardig tijdstip voorzeker!’. Twee keer lezen en het wordt duidelijk dat het hier om een lang geleden jubileum gaat. Op woensdag 1 oktober 1828 werd herdacht dat precies 50 jaar eerder de eerste officiële bijeenkomst plaatsvond van het bestuur van wat later Teeken Akademie ging heten. 

Aan de hand van het verslag in de Middelburgsche Courant van 4 oktober krant kunnen we het verloop van de avond volgen. Eerst maar eens over het tijdstip. Omdat ook de leerlingen uitgenodigd waren en deze overdag zullen hebben moeten werken, was de vergadering in de avonduren. Waar de bijeenkomst was staat niet in de krant, maar vermoedelijk zal het in het Museum Medioburgensis in de Latijseschoolstraat / hoek Lombardstraat zijn geweest. De deuren zullen vroeg in de avond opengegaan zijn, maar voor wie dan?

De vergadering werd geopend door de voorzitter Leonard Cornelis van Sonsbeeck, tevens wethouder. Zoals steeds in deze jaren was de gouverneur (commissaris des konings in Zeeland) en de burgemeester van Middelburg aanwezig, naast uiteraard ook de overige dirigerende (6 mannen) – en honoraire leden. Hoeveel van deze 116 mannen (inclusief een vertegenwoordiger van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen) en 11 vrouwen aanwezig zullen zijn geweest, is onbekend. De tekenmeester Johan Godfried Geijp maakte deel uit van het bestuur en de overige 4 leerkrachten zullen eveneens bij de opening geweest zijn. Of de nog in leven zijnde primussen, de sinds 1787 met de jaarlijkse ereprijs in tekenen of bouwkunde onderscheiden ex-leerlingen (de lijst kende 46 namen) al toegelaten waren, is onduidelijk.  

Na het openingswoord door de voorzitter kreeg thesaurier Ernestus Petrus Cremer Jz. het woord. Vermoedelijk heeft hij over het afgelopen jaar een batig slot kunnen afkondigen, want de academie zat deze jaren weer in de lift. Omdat tijdens de vergadering ook de jaarlijkse prijzen uitgedeeld werden aan de beste leerlingen, werden vervolgens de briefjes der bekroonde winnaars geopend. Hoe zat dat? De leerlingen hadden hun tekeningen voor de jaarlijkse competitie onder een motto ingeleverd, zodat de jurering anoniem kon. Tegelijk hadden ze een gesloten enveloppe overhandigd met het motto aan de buitenkant en hun naam binnenin. Toch zullen de dirigerende leden de uitslag al gekend hebben, immers in de later op de avond uit te delen boeken stonden de namen van de prijswinnaars keurig geschreven!

De deuren gingen nu open voor de leerlingen. Meer dan 100 jongens hadden gebruik gemaakt van de gebruikelijke wintercursus en van de recent ingevoerde zomercursus. Hoeveel er werkelijk aanwezig waren is giswerk. Onder hen zal menigeen verveeld hebben geluisterd naar de toespraak van secretaris Pieter Herklots. Deze ging gloedvol in op het ontstaan, de moeilijke jaren na het vorige jubileum in 1803 en de hervonden kracht na 1815, onder meer door een aanwas van honoraire leden en belangrijke schenkingen. 

Eindelijk was het tijd voor de prijsuitdelingen. De gouverneur en de burgemeester deelden met een toespraakje de medailles vanwege de koning uit, respectievelijk aan Martinus Pauwelsen (tekenen) en Willem Johannes Koen (bouwkunde). De voorzitter gaf een buitengewone prijs aan Cornelis Kimmel, een zilveren medaille namens de Teeken Akademie. Aan Pieter Herklots vervolgens de eer om de overige prijswinnaars naar voren te roepen. De vergadering afsluitend deed hij een heilbede, waarin hij preludeerde op het 100-jarig bestaan. 

De aanwezigen verplaatsten zich vervolgens naar de voor het jubileum ingerichte tentoonstelling. De krant weet dan nog te melden dat de leerlingen de avond in’ onderlinge feestviering’ doorbrachten. 

Arnold Wiggers

Cornelis Kimmel (1804-1877), Een Arnemuidse visvrouw met juk en manden. Tekening, 1824 – Zeeuws Archief, KZGW ZI-III-0918