Onvermogend talent

Bijdrage in de studiekosten van Toon Pluijmers

Slikhaventje te Vlissingen Landingsplaats der geallieerden in 1944 / Toon Pluijmers. [1944]. 1 ets ; 22 x 30,5 cm, blad 41,5 x 49 cm – Zeeuws Archief, KZGW ZI Aanwinsten 697

In de twintigste eeuw heeft de Teeken Akademie een aantal jongeren in staat gesteld hun opleiding aan een academie te volgen. Na de Tweede Wereldoorlog waren dat onder anderen Antoine Mes, Hans Heeren en Wim Vaarzon Morel jr. Voor de oorlog kreeg Antoine Bernardus Pluijmers (1910-1967) een bijdrage in de studiekosten. 

Toon Pluijmers (ook Pluymers) is weliswaar een bekende bij de RKD, toch zullen weinigen zijn werk kennen. Eerst maar iets over zijn afkomst. Zijn vader Johannes Cornelis Pluijmers (1876-1954) was een pianostemmer en -handelaar met een zaak aan de Dam Zuidzijde, om precies te zijn G 93 (nu Dam 56). Hij huwde op 31 oktober 1902 met Johanna Jozina Hermanssen (1877-1938). Hun oudste zoontje overleed in 1903, het jaar van zijn geboorte, dan volgde Izaak Cornelis (1905) en tenslotte Anton of Toon. In 1933 adverteerde J.C. in de Middelburgsche Courant als Kunstatelier ‘Dam Z.z. Midd’, waar orgels geëtaleerd waren en grammofoonplaten tegen spotprijzen werden opgeruimd. 

Nog even door over vader Pluijmers. De concurrentie was aanzienlijk, dus adverteren was noodzakelijk. Ook na de catastrofe van 1940. Wie nu naar Dam 56 kijkt ziet dat het op de grens van oud- en nieuwbouw staat. Het pand zal niet onbeschadigd uit de vuurzee zijn gekomen. Voor Pluijmers reden om bij familie aan de Houttuinen zijn zaak per 21 juni 1940 voort te zetten. Overigens werd hij ook pianomaker genoemd, wat toch echt opgevat moet worden als reparateur. 

Toon Pluijmers volgde in 1927 schilderlessen bij Ger Jacobs in Vlissingen en slaagde in Den Haag in de zomer van 1930 voor de acte handtekenen in het lager onderwijs. Tussen 1932 en 1936 bezocht hij het Rijksinstituut voor Teekenleeraren in Amsterdam. Volgens een biografie op internet ondersteunde de gemeente op voorwaarde dat hij als afgestudeerd kunstenaar geen beroep op de gemeentekas zou doen. Mooi verhaal, maar onwaarschijnlijk. Het was de Teeken Akademie die hem financieel ondersteunde. Zijn vader deed een duit in het zakje door onderaan een advertentie in 1933 te laten weten dat bij hem ook ‘kleine schilderstukjes van Anton Pluymers’ te koop waren. Zijn (schilder)opleiding zou hij tussen 1936-1939 op de Academie in Antwerpen afsluiten. 

In 1938 vestigde hij zich definitief in Amsterdam, zonder Zeeland te vergeten. Zo haalde hij er (Vlissingen) in 1942 zijn bruid, de verpleegster Joanna Maria Willemse. In de oorlogsjaren was hij actief als stempelvervalser voor het Verzet in Amsterdam. Na de oorlog was hij in elk geval in juni 1947 in Zeeland. De PZC berichtte dat Pluijmers etsen van de werf en fabriekshallen van De Schelde had gemaakt die hij bij kledingmagazijn Corlas in de Walstraat in Vlissingen tentoonstelde. In die expositie waren ook etsen van de landingsplaatsen van de Geallieerden van wat oudere datum. Tot aan zijn dood heeft hij in Amsterdam tekenles gegeven en was hij lid van verschillende kunstenaarsverenigingen. 

Naast etsen zijn er tekeningen, aquarellen en schilderijen van hem bekend, een enkele keer ook van een Zeeuws landschap. Opvallend was de verkoop van meer dan tien gelijkgestemde werken in 2015 bij Kunstveiling.nl. die aantonen dat het met de waardering van de schilder Pluijmers niet best gesteld is …

Arnold Wiggers

https://www.kunstveiling.nl/veilingopbrengsten/detail/toon-pluymers/4aDDpz3EKA24u4waOeGowE