Heeft de Teeken Akademie een slavernijverleden?

De vraag kwam op naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Slavernij’ die in het voorjaar van 2021 opent in het Rijksmuseum te Amsterdam. Vergezocht? Nee.

Zo was Leendert Bomme (1727-1788), die als secretaris de inwijdingstoespraak op 11 november 1778 hield, waarmee de Teeken Akademie werd opgericht, een van de zeven directeuren van de Middelburgse Commercie Compagnie. Deze maatschappij heeft tussen 1732 en 1804 ruim 32.000 Afrikanen voor de Trans-Atlantische slavenhandel gekocht. Een directeur moest grootaandeelhouder zijn, kreeg een salaris en had nog wat bijkomende inkomsten van de maatschappij. Dan was Bomme ook nog directeur bij een verzekeringsmaatschappij, die bijvoorbeeld ook slavenschepen verzekerde.

Een portret van Leendert Bomme is niet bekend. Een silhouet van hem is in 1940 met het Stadhuis verbrand.

Verzet van Bomme tegen de mensenhandel is niet bekend. Wel dat hij naast natuur- en sterrenkunde verknocht was aan natuurwetenschap. Hij bestudeerde ‘zeeinsekten’, kleine organismen in het water en publiceerde hierover. Nauwkeurig tekende hij wat hij zag en dat werd in druk gebracht. Tekenen zag hij als een middel om de wetenschap en daarmee de mensheid vooruit te helpen. Zijn wetenschappelijke inspanningen werden door het Natuurkundig Gezelschap beloond met een zilveren penning.

‘Zee-insecten, voorkomend in de wateren van Zeeland en op de stranden van Walcheren,’ in 1777 getekend door Leendert Bomme en in druk gebracht door J. van Schley – Zeeuws Archief, KZGW ZI-III-1032