Nog tijdens de uitzending kwamen de appjes binnen: ‘De Teeken Akademie op tv in het programma Tussen kunst en kitsch’. Werkelijk overweldigend hoeveel mensen mij ‘s avonds en daarna benaderd hebben over de prijsbanden die op zondagavond 28 januari 2024 op tv getoond werden. Dat waren overigens niet alleen Zeeuwen! Een mijnheer uit Australië toonde 6 prijsbanden ooit door de Teeken Akademie aan voorvaders uit de familie Munters uitgereikt. Hij had ze meegenomen naar Nederland, omdat hij vond dat ze hier hoorden en wilde wel eens weten wat ze waard waren. Van antiquaar Bas Hesselink kreeg hij te horen dat zo’n € 5.000 zou zijn.
De teneur van de appjes was dat de banden in een openbare instelling in Middelburg horen. Helemaal mee eens. Als eerste komt de ZB in beeld, die een actief verzamelbeleid voor Zeeuwse boekbanden heeft. Sterker nog, de ZB heeft zo’n 20 banden van de Teeken Akademie in bezit, van de naar mijn inschatting ongeveer 500 die tussen 1778 en 1854 ooit zijn uitgereikt. Met enige regelmaat worden deze qua uitvoering unieke banden uit de kluis onder het gebouw gehaald en aan het publiek getoond.
De Munters’ banden zouden een mooie aanvulling vormen, ook al ontbreekt vooralsnog nadere informatie. Welke prijsbanden uit de familie Munters zouden het kunnen zijn?
In het jubileumboek Om prijs en plaats (2004) komen 3 generaties Munters als laureaat voor, allen loodgieter in Middelburg. Tezamen komen ze 6 keer voor als laureaat. Zou dat ook zesmaal een boek zijn geweest?
Huijbertus Munters (1776-1867) ontving in 1795 een aanmoedigingsprijs in de 1e klas naar prent. Dat was een troostprijs, door de dirigerende leden Frescarode en Tessèdre d’Ange uit eigen zak betaald: het lot had beslist dat de eerste prijs naar Johannes Jacobus de Man ging. Door het ontbreken van het archief voor 1940 en van vele jaargangen van de Middelburgsche Courant in deze jaren, is het onduidelijk of Huijbertus nog meer prijzen heeft gekregen. Op de tafel in het tv-programma waren 2 marokijnen (rood geitenleer) banden te zien, die tot voor zover we nu weten tot 1806 werden uitgereikt. Mogelijk is een daarvan de prijs uit 1795, die door de bijzondere bekostiging extra interessant is. En de andere?
Zoon Johannes (1806-1887) kreeg zeker 2 boekgeschenken: in 1822 als primus in de 3e klas en in 1824 als primus in de 1e klas naar prent. Die laatste uitverkiezing had hij aan het lot te danken, waarmee dit nu eens in voordeel van de Munters uitviel. Kleinzoon Huijbertus (1838-1921) werd tweemaal naar prent onderscheiden (1854 en 1855) en in 1861 als primus in de bouwkunde. Waren dat ‘boekgeschenken’? Nee, vanaf 1854 werden leerlingen van de Teeken Akademie alleen nog vereerd met medailles, getuigschriften en lof, waaruit dat ook bestaan mag hebben. Huijbertus jr. kreeg in 1854 een kleine medaille, in 1855 een grote en in 1861 de zilveren medaille namens de koning.
De opdrachten voor de onderscheiden leerlingen lijken in de boeken te zitten, dus een blik erin zou onmiddellijk duidelijk maken wie de winnaars (Munters en aangetrouwde familie?) waren. Punt is dat de uitzending van zondagavond al in het voorjaar van 2023 is opgenomen. Zijn de boeken dan al verkocht? Volgens antiquaar Hesselink berusten de boeken bij familie in Nederland die helemaal niet van plan is hun erfgoed te vervreemden. Mochten ze van gedachten veranderen: er is in Zeeland volop belangstelling.
Arnold Wiggers