Stadstimmerman

Stadstimmerman Middelburg, een beeld van Peter de Jong uit 1955 – L. Labeur

Een stadsdichter heeft Middelburg al jaren en wie weet binnenkort ook stadstekenaars. De Teeken Akademie is op zoek naar een stadstekenklas en gaat later dit jaar aan de slag om in 2022 stadstekenaars aan te stellen. Al veel langer, namelijk sinds 1955, heeft Middelburg een stadstimmerman. Een beeld van Peter de Jong (1920-1990) siert sinds dat jaar de brug in de Vlissingse straat. Het was een opdracht van de gemeente en is hier geplaatst omdat de stads timmerschuur zich hier bevond. De Jong was nauw betrokken bij de restauratie van onder meer de beelden op het stadhuis en was zodoende zelf toch ook een soort stadstimmerman. Middelburg had al in de zestiende eeuw een stadstimmerman, die met een aantal gezellen de bezittingen van de stad onderhield. 

Foto van de stadstimmerman in wording uit het boek ‘Ik ben een stenenbikker’. Peter de Jong (1920-1990), beeldhouwer (Vlissingen 2010) door Jan J.B. Kuipers – L. Labeur

In de opsomming in de Middelburgsche Naamwyzer van bijvoorbeeld 1848 van gemeente bedienden -zo werden ze genoemd- vinden we wel functies als bierdragers, erfscheiders, lijkdienaars en nachtwakers, maar geen timmerlieden. Er was wel een stadsarchitect. Dat was in dat jaar Gerardus Hendrik Grauss (1807-1862), die opgeleid was aan de Teeken Akademie en met zijn broer de behangselschilder Johan Jacob Frederik (ca. 1806-1882) er ook lesgaf.

In de stad zijn de Bellink- en de Spijkerbrug van de hand van Grauss. De verbouwingen die hij eerst in en daarna ook aan de buitenzijde van de Nieuwe Kerk aan de Groenmarkt ontwierp, waren nogal drastisch. Weliswaar maakte hij de gevel die door de eeuwen heen steeds verder ingebouwd was weer vrij zichtbaar, maar de omlijsting en de pinakels konden latere deskundigen niet bekoren. De grote pleiter voor monumentenzorg Victor de Stuers vond het een lachwekkende koekebakkersstijl en bij de restauratie aan het eind van de negentiende eeuw werd het weer verwijderd. 

Dan lijkt de stadtimmerman het beter getroffen te hebben. Het eerste beeld van De Jong in Middelburg viel nogal in de smaak en er volgden er nog vele die her in der in de stad geplaatst zijn. Sommige zijn wel eens van plek veranderd, zoals het Paaseilandbeeld dat onlangs in het Molenwaterpark een nieuwe plek vond. 

Arnold Wiggers

Gezigt op de Nieuwe Kerk te Middelburg, prent J. F. Schütz, 1850 – Zeeuws Archief, KZGW ZI II 553
De voorgevel van de Nieuwe Kerk aan de Groenmarkt te Middelburg, met aangrenzende panden, vóór de wijziging, steendruk J. Tuyter, 1848 – Zeeuws Archief, KZGW ZI II 550