De Museumstraat in Middelburg

Middelburg had ooit de ‘Museumstraat’. U leest het in de onderstaande bijdrage over de huisvesting van de Teeken Akademie.

De stadswaag (Balans) te Middelburg, circa 1785 – Zeeuws Archief, Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen (KZGW), Zelandia Illustrata (ZI) II-0433

Waaggebouw op de Balans

Zou er een verband zijn tussen de eerste secretaris Leendert Bomme en de zolder van het Waaggebouw op de Balans. Het ‘Teeken College’ ging hier in november 1778 van start. Het Waaggebouw was een stedelijk gebouw, waarvan de zolder blijkbaar leeg stond. Al eerder hadden muziekliefhebbers voor elkaar gekregen dat in de bovenzaal van het IJkkantoor op het Molenwater (nu onderkomen van de scouting) een concertzaal werd ingericht. De heren tekenliefhebbers, inclusief Bomme, behoorden tot de stedelijke elite en de lijnen zullen kort geweest zijn. Daar kwam bij dat hij directeur van de Commercie Compagnie was en dat was nu net de buurman. Zowel het Waaggebouw als het kantoor van de Commercie Compagnie zijn in de negentiende eeuw afgebroken. Wat rest van de laatste onderneming op de Balans is het magazijn waar het CBK Zeeland heden ten dage gevestigd is. Mogelijk kende Bomme de zolder en heeft hij de mogelijkheden van de ruimte voor het tekenonderwijs onderkend.

De gevel van de Teeken Akademie en het museum in de Latijnse Schoolstraat te Middelburg, circa 1789 – Zeeuws Archief, KZGW ZI-II-0686

Museum Medioburgensis en de ‘Museumstraat’

Nadat Johan Adriaan van de Perre zich in 1778 uit het actieve bestuur (‘de politiek’) had teruggetrokken, zette hij zich volledig in voor wetenschap en kunsten. In 1787 kocht hij een woonhuis in de Latijnse Schoolstraat, vermoedelijk op de hoek met de toenmalige Lombardstraat, dat al lang in de familie was. Dit pand liet hij inrichten tot een trefpunt van kennis en kunde onder de naam Museum Medioburgensis. Hier vonden het Natuurkundig Gezelschap (waar Bomme ook enthousiast lid was), het Natuurkundig Gezelschap der Dames, het Zeeuws Genootschap (afdeling Middelburg) en de Teeken Akademie een plek. Ook probeerde hij een openbare bibliotheek in het pand te vestigen, een onderneming die door personele problemen en uiteindelijk de dood van Van de Perre in 1790 niet gerealiseerd is. Als museum van het Genootschap bleef het tot in 1888 dienstdoen. In die tijd werd het de Lombardstraat zelfs omgedoopt tot Museumstraat.

Plattegrond van de stad Middelburg (…) Steendruk, vervaardigd door T.P. Roest – Zeeuws Archief, HTAM 15-I (Klik hier voor een vergroting)

Huis Goes in de St. Pieterstraat

De Teekenakademie was toen al lang vertrokken. In 1840 werd voor het eerst (en laatst) een pand aangeschaft. Mogelijk was de grote toeloop van jongeren in het Museum Medioburgensis niet goed te combineren met de omvang van het gebouw of de museale functie (of beide) en gingen de ‘dirigerende leden’ over tot de aankoop van Huis Goes in de St. Pieterstraat. Het pand behoorde tot het Abdijcomplex en ten tijde van de Republiek woonde de Goese bestuurder in het dagelijkse provinciebestuur er. Ook dit pand heeft de woelingen der tijden niet doorstaan. Het ging in mei 1940 verloren. De Teeken Akademie als school was al op 1 maart 1867 opgeheven. De ƒ 6000,– die de verkoop van het pand in 1893 had opgebracht stond veilig op een bankrekening gestald.

Zie ook deze blog met enkele foto’s voor en na de verwoestingen van 17 mei 1940

Gezicht in de Sint Pieterstraat met links de uitbouw van de Teeken Akademie, circa 1900 – Zeeuws Archief, KZGW ZI-P-02082

Huis ’s Hertogenbosch op de Vlasmarkt

Een echo van het idee van Van de Perre werd aan het eind van de twintigste eeuw gehoord. Op initiatief van dr. H. Kluiver kocht het Zeeuws Genootschap het huis ’s Hertogenbosch op de Vlasmarkt. Verwante organisaties waaronder de Teeken Akademie werden uitgenodigd ruimtes te huren. En zo zaten tussen 1994 en 1999 Genootschap en Teeken Akademie voor even weer bij elkaar gehuisvest.