Boris’ beeldentuin

Rondom de Gedenknaald 1817 – Boris Peeters 2022

Wat gebeurt er nu precies in de beeldentuin van Boris Peeters (Stadstekenaar 2022)? Zien we het rechthoekige beeld en dito sokkels iets moois hebben met het afgeronde beeld? En wat wil het insect? De beschouwer mag het zelf verzinnen. We gaan op zoek naar de originelen.

Centraal in Boris’ tuin staat de Gedenknaald ter ere van de opening van het nieuwe havenkanaal richting Veerse Gat uit 1817. Het ontwerp is van J.P. Bourjé (1774-1834) dat in wat gewijzigde vorm in natuursteen is uitgevoerd en al ruim 200 jaar geschiedenis aan zich voorbij heeft zien trekken bij de Spijkerbrug, de ingang van de Nieuwe Haven. 

Links staat het Bevrijdingsmonument van Oswald Wenckebach (1895-1962). Het beeld is van brons en de sokkel van natuursteen. Het werd op 6 november 1950 onthuld op zijn plek in het parkje aan de Groenmarkt. Op deze sokkel regel 3 en 4 uit het 13e couplet van het Wilhelmus: 

1-2 Seer prinslick was ghedreven – Myn princelick ghemoet,

3-4 Standvastich is ghebleven – Myn hert in teghenspoet.

Iets verder, op de Nieuwe Burg, staat de Gestolde herinnering van Sigurdur Gudmundsson (Reykjavik 1942). Het beeld werd op 17 mei 1990 onthuld door prinses Juliana, 50 jaar na de catastrofale stadsbrand, waar het zwart marmeren monument naar verwijst. De onthulling hing nog aan een zijden draadje of liever aan juiste gaten. Bij het plaatsen bleken die verkeerd geboord, waardoor de steen niet met de sokkel verbonden kon worden. Het is toch op tijd goed gekomen.

Sinds 2 juli 2005 wil Middelburg best laten zien dat alle welvaart in de tijd van de Republiek en daarna ook een keerzijde kent. Het Slavernijmonument memoreert dat het nog tot 1863 duurde voordat de slavernij officieel werd afgeschaft. Op 1 juli wordt jaarlijks met Keti Koti op de Balans bij het monument die gebeurtenis herdacht en alle ellende die de slavernij bracht. Het beeld is van Hedi Bogaers (1956-2006) die in Zierikzee werkzaam was. Het beeld is uit graniet opgetrokken, waarbij het rood symboliseert dat hart en het bloed dat zwart en wit verbindt. 

En dan die bij die geen bij is. Het abstracte beeld zonder titel staat in de Korte Delft ter hoogte van de Reigerstraat. Het is een brons van Theo Maassen (Apeldoorn 1942) en één van de beelden die in 1978 in de toen van (auto)verkeer vrijgemaakte Lange en Korte Delft werden geplaatst.

Boris’ beeldentuin is in een oplage van 10 stuks in de handel gebracht. Een gesigneerd, genummerd en door de Teeken Akademie gewaarmerkt exemplaar (A3) is verkrijgbaar voor € 75 via www.teekenakademiemiddelburg.nl 

Arnold Wiggers

Anno 1560 volgens Christien van Driel

‘Over een nacht ijs gaan’ is niet aan te bevelen. Bouwen zonder goed te funderen ook niet. Wie door de binnenstad van Middelburg loopt ziet links en rechts nogal wat ramen en deuren die weliswaar keurig in de gevel passen, maar allesbehalve haaks zijn. Blijkbaar is bij de bouw al iets misgegaan en heeft men de kozijnen, de deuren en de ramen aan de verzakking aangepast. Het lijkt erop dat in de meeste gevallen het proces gestopt is, want grote scheuren zie je niet. Wat zal de oorzaak geweest zijn? Waarschijnlijk is een oude waterloop bij de bouw over het hoofd gezien en was het gebouw al zover opgetrokken dat afbraak en herbouw uitgesloten waren toen het begon te verzakken. 

Christien van Driel, Stadstekenaar 2022, heeft zo’n prachtgeval in een mooie aquarel in beeld gebracht. Kinderdijk nummer …, ja welk nummer heeft het pand eigenlijk? Buurman rechts heeft nummer 22 en lijkt het pand te ondersteunen. In Christiens beeldtaal heeft het wat weg van een oud krakkemikkig stel dat een uitstapje maakt. ‘Voorzichtig buurman, voorzichtig!’ Het huis links trekt zich niet zoveel van het stel aan en blijft buiten beeld. Dit huis draagt nummer 20. Hè? En dat huis ertussen dan? Geen (zichtbaar) huisnummer en behalve dat ook geen voordeur! Zou die aan het Balkengat zitten? 

De Kinderdijk is bebouwd na de aanleg van de Nieuwe Haven in 1540 en het bewuste pand zonder nummer zal in 1560 gereed zijn gekomen. Verzakkingen aan de Kinderdijk werden mogelijk ook in de hand gewerkt door de specifieke ligging tussen het water: aan de voorkant de Nieuwe Haven en aan de achterzijde een oorspronkelijk tot aan het Molenwater lopende gracht (het Balkengat is een restant). Het hele, behoorlijk zoute stelsel was dan ook nog eens onderhevig aan eb en vloed. 

Hebben de kaaien en dijken in dit stadsdeel namen die verwijzen naar handelsproducten of handelsplaatsen, de Kinderdijk vormt een uitzondering. De naam Kinderdijk verwijst naar de stadskraan, waarvan de werklieden kraankinderen werden genoemd. De kraan kon hijsen met behulp van spierkracht. Lang waren dat kleine mannen (‘kinderen’) die in een soort trommel liepen die de aandrijving vormde. 

Niet zichtbaar op de aquarel Anno 1560 is het verschil in bakstenen tussen de begane grond en de verdiepingen. De gevel zal op straatniveau in de 18e eeuw opnieuw opgetrokken zijn. Om de verwarring nog iets groter te maken, blazen de auto’s in het plaatje ook hun partijtje mee. Staan ze geparkeerd of staan ze ongewild tegen elkaar, een vorm van ongewenste ondersteuning? Kortom, een plaatje met diepgang, dat -zo blijkt uit de reacties- symbool staat voor alle soortgelijke panden in Middelburg en blijkbaar vertedering oproept. Het is me wat met oude pandjes. 

Een afdruk van de aquarel Anno 1560 van Christien van Driel (oplage 10 stuks) is verkrijgbaar via de site www.teekenakademiemiddelburg.nl voor € 35.

Arnold Wiggers

1560 – Christien van Driel 2022

Botanisch tekenen

Stadstekenklas 2022/2023 in het Zeeuws Museum – foto Leen van Duivendijk

Op 2 maart 2023 gaf Leen van Duivendijk tekenles aan de Stadstekenklas van dit nieuwe jaar; groep 6 van juf Marloes van basisschool het Talent uit Middelburg. Deze eerste les van het nieuwe seizoen van de Middelburgse Teeken Akademie wordt vaak gegeven door 2 kunstenaars die in het bestuur zitten van de Akademie: Liesbeth Labeur en Leen van Duivendijk.

De klas begon op zolder van het Zeeuws Museum, in de meer dan 900 jaar oude Abdij en zochten a.d.h.v. foto’s naar botanische werken in de Wonderkamers. Botanisch tekenen is een manier om al tekenend planten te bestuderen. Als je tekent zie je meer. Dit thema werd bedacht door een ander bestuurslid; bioloog Gerard Heerebout. Vervolgens ging de groep naar de afdeling Zeeland van het Zeeuws Museum. Daar werden enkele kunstwerken onderzocht door de leerlingen en besproken. Ook mochten ze hun lievelingskunstwerk aanwijzen. Zeer populair was Gerard Menken met zijn ‘landschaps-stapel’. Tenslotte gingen we naar de werkplaats van de textielafdeling. Daar hingen jasjes en kleden met botanisch design. De leerlingen kregen de opdracht om ook een stof te ontwerpen met plantenvormen; bladeren, planten, bloemen enz. De klas ging snel en zeer geconcentreerd aan het werk. Bezoekers van het museum merkten op: ’Wat een leuke klas en wat werken ze goed’. Uiteindelijk werden alle ontwerpen op de grond gelegd en ging de klas eromheen zitten om over het werk te vertellen. De tekeningen komen op de website van de Middelburgse Teeken Akademie en worden bewaard in het Zeeuws Archief voor de toekomst.

Leen van Duivendijk

Stadstekenklas 2022/2023 in het Zeeuws Museum – foto Leen van Duivendijk
Stadstekenklas 2022/2023 in het Zeeuws Museum – foto Leen van Duivendijk
Stadstekenklas 2022/2023 in het Zeeuws Museum – foto Leen van Duivendijk

Stadstekenaars 2023

Donderdag 2 maart heeft Eduard Smit, wethouder met cultuur in de portefeuille, de namen van de stadstekenaars 2023 bekend gemaakt. In de sfeervolle voorhal van het historische stadhuis op de Markt kon hij niet 2 maar zelfs 3 mensen blij maken. Richard Dijkwel had zich net als in 2022 ingeschreven met zijn dochter Luna, inmiddels 8 jaar oud. Hun idee om samen naar Middelburg te kijken en te tekenen ging dit jaar in de categorie Liefhebbers met de eer strijken. Hun betrokkenheid bleek, want tijdens de plechtigheid legde Luna haar indrukken vast in het schetsboekje dat ze bijna altijd bij zich heeft.

In de categorie Beroeps ging de jury unaniem voor het idee van Janice Ys om actualiteit te mengen met het historische Middelburg. Ze werkt in verschillende technieken en maakt in haar werk het onzichtbare zichtbaar. Twee keer kijken dus om alle lagen in haar verhaal te zien. Janice is een relatieve nieuwkomer in het beroepsveld en we kijken met spanning naar haar werk uit.

Na de lovende woorden van Eduard Smit aan het adres van de Teeken Akademie en zijn bemoediging aan de stadstekenaars 2023 werden de contracten tussen de Teeken Akademie en de kunstenaars getekend. De editie 2023 wordt mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds, het familiefonds Hurgronje en de gemeente Middelburg. 

We hopen de Stadstekenaars regelmatig in de stad te ontmoeten en hun werk in de diverse media te zien. Hoewel het ver weg lijkt, de afsluiting zal ook in deze editie van de Stadstekenaars in de vorm van een expositie in de Drvkkery plaatsvinden.

Janice, Luna en Richard heel veel inspiratie en nog meer tekenplezier toegewenst. 

Arnold Wiggers

Persbericht Stadstekenaars 2023

Op 2 maart 2023 werd het Stadstekenschap van Middelburg ondertekend. Van links naar rechts: Stadstekenaars-liefhebber Richard en Luna Dijkwel, Stadstekenaar Yanice Ys en de voorzitter van de Teeken Akademie, Arnold Wiggers – foto: Teeken Akademie

Het bestuur van de Teeken Akademie Middelburg heeft op 2 maart de Stadstekenaars 2023 aangesteld. Daarbij is het voorstel van de beide jury’s gevolgd. Wethouder Eduard Smit maakte donderdagmiddag in het Stadhuis op de Markt de namen bekend

Stadstekenaar categorie Liefhebber

Dit jaar waren er aanzienlijk minder inzendingen dan vorig jaar. De jury heeft unaniem gekozen voor de inzending waaruit de meeste betrokkenheid sprak met het onderwerp: Middelburg stad.

Bij alle tekenaars was het plezier in het tekenen duidelijk af te lezen. De uitverkorene gaf bovendien blijk van een voortgaande lijn van interesse in specifieke plekjes in Middelburg. We verwachten dat hij: Richard Dijkwel en dochter Luna (8 jaar oud) ook gaan tekenen op de wat minder voor de hand liggende plekjes van Middelburg.

Jury: Lucy de Graaf, Mick Jansen en Ramon de Nennie

Stadstekenaar categorie Beroeps

Het aantal inzendingen was met 11 stuks ongeveer gelijk aan de editie 2022. De keuze is gevallen op een relatief jonge en voor velen verrassende kandidaat: Janice Ys, vanwege haar eigen stijl met gemengde technieken, een opvallend plan om nu eens te tekenen wat je niet direct ziet en de meerdere lagen die ze in de tekeningen wil verwerken.

De jury is heel benieuwd wat ze het komend jaar gaat tekenen, met een open blik kijkend naar Middelburg: Middelburgse geschiedenis verbinden met hedendaagse, maatschappelijke onderwerpen. Haar werk is overtuigend genoeg om haar uit te nodigen om Middelburg op haar wijze te verbeelden en zodoende de inwoners een andere blik op hun omgeving te bieden.

Jury: Monika Dahlberg, Tamara Dees en Marinus van Dijke